Projekt ustawy o zwi±zkach partnerskich
Tekst projektu ustawy o rejestrowanych zwi±zkach partnerskich autorstwa senator Marii Szyszkowskiej
1. Cel wprowadzenia ustawy
Projektowa ustawa o rejestrowanych zwi±zkach partnerskich ma na celu uregulowanie sytuacji prawnej homoseksualistów w Polsce. Przewidywane zmiany umo¿liwiaj± homoseksualistom zawieranie zwi±zków zbli¿onych pod wzglêdem wywo³ywania skutków prawnych do ma³¿eñstw. Projekt ustawy zmierza wiêc do zrównania ludzi pod wzglêdem przys³uguj±cych im praw niezale¿nie od ich orientacji seksualnej. Ma wiêc na celu dostosowanie stanu prawnego do wymogów, jakim powinno odpowiadaæ pañstwo demokratyczny: poszanowanie wolno¶ci cz³owieka, pluralizm ¶wiatopogl±dowy i tolerancja. W pañstwie demokratycznym nie powinno byæ miejsca na dyskryminacjê jakichkolwiek mniejszo¶ci, je¶li swoj± dzia³alno¶ci± nie naruszaj± obowi±zuj±cego porz±dku prawnego. Z tego punktu widzenia g³êboko niepokoj±cy jest brak tolerancji dla osób o sk³onno¶ciach homoseksualnych i nierówne traktowanie ludzi ze wzglêdu na orientacjê seksualn±, znajduj±ce wyraz w odmawianiu homoseksualistom prawa do zawierania legalnych zwi±zków.
Przepisy obowi±zuj±ce w tym zakresie w Polsce nie tylko zaprzeczaj± poszanowaniu równo¶ci, ale tak¿e wolno¶ci cz³owieka. Wszelka ingerencja w sferê tak bardzo osobist± jak ¿ycie uczuciowo-seksualne niew±tpliwie prowadzi do pogwa³cenia wolno¶ci. Budzi protest narzucanie obyczajowego wzorca heteroseksualizmu i utrzymywania w mocy przepisów prawnych dyskryminuj±cych tych wszystkich, którzy od niego odstaj±. Nie nale¿y nadal utrzymywaæ sytuacji, która zmusza na przyk³ad osoby bezwyznaniowe, ateistów, czy agnostyków do podporz±dkowania swojego ¿ycia dominuj±cej w Polsce koncepcji ma³¿eñstwa zgodnej z prawem kanonicznym. Warto zauwa¿yæ, ¿e rozwi±zanie zawarte w przed³o¿onym projekcie ustawy nie naruszaj± dotychczasowych uregulowañ odnosz±cych siê do ma³¿eñstw heteroseksualnych i nie godz± w ich donios³o¶æ.
Projektowana ustawa ma na celu równie¿ dostosowanie stanu prawnego do wspó³czesnych przemian i aktualnego stanu wiedzy o seksualno¶ci cz³owieka. Wspó³czesna seksuologia domaga siê zmiany nastawienia do homoseksualizmu, wyja¶niaj±c, ¿e nie jest to perwersja lecz wrodzona lub nabyta zmiana po¿±dania. Z tego powodu uwa¿a siê s³usznie, ¿e homoseksualizm nie powinien by oceniany w kategoriach moralnych, skoro jest to jedna z postaci normalnego ¿ycia seksualnego. Nie nale¿y zapominaæ, ¿e w staro¿ytno¶ci homoseksualizm by³ kultywowany.
Uznanie homoseksualizmu za jedn± z normalnych orientacji seksualnych doprowadzi³o do wprowadzenia w wielu krajach przepisów prawnych zrównuj±cych homoseksualistów z heteroseksualistami i zabraniaj±cych jakichkolwiek form dyskryminacji ze wzglêdu na sk³onno¶æ seksualn±. Nale¿y zauwa¿yæ, ¿e problem p³ciowo¶ci cz³owieka przenika równie¿ do polskiego prawodawstwa, skoro koñcz± siê w³a¶nie prace nad ustaw± o równym statusie kobiet i mê¿czyzn.
Za prze³omowy moment w procesie eliminacji dyskryminacji prawnej homoseksualistów nale¿y uznaæ przyznanie im w niektórych krajach prawa do legalizacji tworzonych przez nich zwi±zków i nadanie im statusu równego lub zbli¿onego do zwi±zków ma³¿eñskich. Stosowane regulacje prawne zosta³y wprowadzone przyk³adowo w Danii, Norwegii, Szwecji, Finlandii, Holandii i Niemczech. Skoro osi±gniêcia innych krajów europejskich w tak wielu przypadkach staj± siê wzorem dla rozwi±zañ przyjmowanych w Polsce, nie ma przeszkód aby nie skorzystaæ z nich tak¿e w tym zakresie. Tym bardziej, ¿e proponowane zmiany w polskim prawie wynikaj± nie tylko z potrzeby prawnego uregulowania stosunków miêdzy partnerami oraz miêdzy nimi i spo³eczeñstwem, ale równie¿ z potrzeby zmiany mentalno¶ci i nastawienia spo³eczeñstwa polskiego do homoseksualistów. Mog± tak¿e znacz±co przyczyniæ siê do stabilizacji zwi±zków homoseksualnych i uchroniæ wielu ludzi przed dramatycznymi prze¿yciami. Ten ostatni aspekt odnosi siê zw³aszcza do cudzoziemców, którzy nierzadko pozostaj± w harmonijnych zwi±zkach, zmuszani s± do rozstañ, bo nie maj± mo¿liwo¶ci ich zalegalizowania i podjêcia na tej podstawie starañ o prawo legalnego przebywania na terenie Polski.
2. Przedstawienie rzeczywistego stanu w dziedzinie, która ma zostaæ uregulowana
Przeprowadzone badania wykazuj±, ¿e homoseksuali¶ci stanowi± od 4% do 10% spo³eczeñstwa. Znaczy to, ¿e liczba homoseksualistów w Polsce wynosi oko³o 2,5 miliona osób. Homoseksuali¶ci stanowi± wiêc znacz±c± mniejszo¶æ w naszym kraju. Tego faktu nie mo¿na ignorowaæ. Nie mo¿na tej grupie odmawiaæ prawa do ¿ycia zgodnego z w³asnymi sk³onno¶ciami i przekonaniami.
Pañstwo polskie nie zrealizowa³o dot±d postulatów wysuwanych przez homoseksualistów w zakresie prawnego uregulowania stosunków faktycznych wystêpuj±cych w tym ¶rodowisku. B³êdne jest przekonanie, ¿e zwi±zki te, zw³aszcza tworzone przez mê¿czyzn, s± nietrwa³e. Badania temu przecz±. Z sonda¿y przeprowadzonych w Szwecji wynika, ¿e 92% homoseksualistów jest w sta³ym zwi±zku lub taki zwi±zek chce stworzyæ. Zwi±zki homoseksualne nie s± z swej natury mniej stabilne ni¿ heteroseksualne. Jednak ¿e wzglêdu na brak prawnej ochrony i akceptacji spo³ecznej s± bardziej nara¿one na rozpad.
3. Ró¿nice miêdzy dotychczasowym a przewidywanym stanem prawnym
Zgodnie z przepisami aktualnie obowi±zuj±cymi w Polsce homoseksuali¶ci nie mog± korzystaæ z ¿adnych szczególnych uprawnieñ z racji pozostawania, nawet je¶li prowadz± wspólne gospodarstwo domowe. W ¶wietle prawa traktowani s± niemal¿e jak osoby pomiêdzy którymi nie istniej± ¿adne wiêzi. Nie mog± korzystaæ z uprawnieñ, jakie przys³uguj± ma³¿onkom, a wiêc osobom pozostaj±cym w zwi±zku zbli¿onym pod wzglêdem faktycznym do istniej±cego miêdzy nimi.
Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie istotnych zmian w obowi±zuj±cym systemie prawnym. Zawarcie rejestrowanego zwi±zku partnerskiego, podobnie jak ma³¿eñstwo, bêdzie wi±za³o siê z nabyciem szeregu uprawnieñ, g³ównie o charakterze ekonomicznym. Do najwa¿niejszych nale¿±: prawo do dziedziczenia po zmar³ym partnerze, prawo do korzystania z najni¿szych stawek podatku od spadku po zmar³ym partnerze, prawo do korzystania z ubezpieczenia zdrowotnego dla cz³onków rodziny, prawo do wspólnego opodatkowania siê, prawo do ¶wiadczeni po zmar³ym partnerze, np. emerytury.
W wyniku zawarcia rejestrowanego zwi±zku partnerskiego, partnerzy otrzymaj± nie tylko nowe przywileje, ale tak¿e przyjm± na siebie okre¶lone obowi±zki. Zostan± prawnie zobowi±zani do wzajemnego wspierania siê, tak¿e finansowego. Z chwil± zawarcia rejestrowanego zwi±zku partnerskiego powstaje pomiêdzy nimi wspólno¶æ maj±tkowa z wszelkimi konsekwencjami wynikaj±cymi z odpowiednich przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuñczego. Partnerzy ponosz± tak¿e odpowiedzialno¶æ solidarn± za zaci±gniête zobowi±zania i spoczywa na nich obowi±zek alimentacyjny.
Partnerzy pozostaj±cy w rejestrowanym zwi±zku partnerskim nie bêd± mogli wspólnie przysposobiæ innej osoby, choæ prawo to przys³uguje ma³¿eñstwu.
4. Oczekiwane skutki spo³eczne, gospodarcze, finansowe i prawne wprowadzenia ustawy
Ustawa nie spowoduje dodatkowych obci±¿eñ, które doprowadzi³yby do destabilizacji finansów publicznych. Nie bêdzie te¿ mia³a bezpo¶redniego wp³ywu na rynek pracy, konkurencyjno¶æ gospodarki, czy rozwój regionalny. Konsekwencje gospodarcze s± znikome, choæ niew±tpliwie nie bez znaczenia pozostaje fakt powstania wspólno¶ci maj±tkowej miêdzy partnerami.
Podstawowym skutkiem spo³ecznym bêdzie przyspieszenie procesu spo³ecznego polegaj±cego na integracji ¶rodowiska homoseksualistów z pozosta³± czê¶ci± spo³eczeñstwa. Proces ten jest krokiem w kierunku budowania demokracji obywatelskiej, w której pokojowo wspó³istniej±ce a ró¿ni±ce siê ¶wiatopogl±dowo grupy spo³eczne podejmuj± twórcze wspó³dzia³anie opieraj±c siê na wzajemnym porozumieniu.
Proponowana zmiana przepisów prawnych pozwoli³aby jawnie - nie za¶ w ukryciu - ¿yæ znacznej grupie spo³eczeñstwa w sposób zgodny z w³asnymi sk³onno¶ciami i pogl±dami.
5. Za³o¿enia podstawowych aktów wykonawczych do ustawy
Nie przewiduje siê konieczno¶ci wydania aktów wykonawczych do ustawy.
Uwaga: w niniejszym projekcie ustawy zosta³y uwzglêdnione uwagi Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu.
Ustawa o rejestrowanych zwi±zkach partnerskich (projekt)
Art. 1.
1. Dwie osoby tej samej p³ci mog± zawrzeæ rejestrowany zwi±zek partnerski na zasadach okre¶lonych w niniejszej ustawie.
2. Rejestrowany zwi±zek partnerski zostaje zawarty, gdy dwie osoby jednocze¶nie obecne z³o¿± przed kierownikiem urzêdu stany cywilnego zgodne o¶wiadczenia o wst±pieniu w rejestrowany zwi±zek partnerski.
3. Dwie osoby tej samej p³ci, bêd±ce obywatelami polskimi przebywaj±cymi za granic±, mog± zawrzeæ rejestrowany zwi±zek partnerski przed konsulem lub przed osob± wyznaczon± do wykonywania funkcji konsula.
4. Do zawarcia rejestrowanego zwi±zku partnerskiego stosuje siê odpowiednio przepisy art. 3-7, 9 kodeksu rodzinnego i opiekuñczego.
Art. 2.
1. Rejestrowany zwi±zek partnerski mo¿e zostaæ zawarty przez osobê, która ukoñczy³a osiemna¶cie lat i posiada pe³n± zdolno¶æ do czynno¶ci prawnych.
2. Rejestrowany zwi±zek partnerski nie mo¿e zostaæ zawarty:
- przez osobê dotkniêt± chorob± psychiczn± lub niedorozwojem umys³owym,
- przez osobê, która pozostaje w zwi±zku ma³¿eñskim lub innym rejestrowanym zwi±zku partnerskim,
- miêdzy krewnymi w linii prostej, rodzeñstwem,
- miêdzy przysposabiaj±cym i przysposobionym,
- miêdzy powinowatymi; jednak¿e s±d z wa¿nych powodów mo¿e zezwoliæ na zawarcie rejestrowanego zwi±zku partnerskiego miêdzy powinowatymi.
3. Rejestrowany zwi±zek partnerski pomimo istnienia okoliczno¶ci wskazanych w ust. 2 jest niewa¿ny.
Art.3.
Cudzoziemcy mog± zawrzeæ rejestrowany zwi±zek partnerski je¿eli jeden z nich mieszka w Polsce co najmniej od dwóch lat.
Art.4.
1. Partnerzy pozostaj±cy w rejestrowanym zwi±zku partnerskim udzielaj± sobie wzajemnej pomocy i wsparcia. Dbaj± o podtrzymywanie ³±cz±cych ich wiêzi uczuciowych i pog³êbianie porozumienia duchowego. Wspó³dzia³aj± i wspólnie planuj± przysz³o¶æ.
2. Partnerzy maj± równe prawa i obowi±zki w rejestrowanym zwi±zku partnerskim.
3. Do praw, obowi±zków lub odpowiedzialno¶ci partnerów stosuje siê odpowiednio przepisy art. 25, 27, 29, 30 kodeksu rodzinnego i opiekuñczego.
Art. 5.
Z chwil± zawarcia rejestrowanego zwi±zku partnerskiego powstaje miêdzy partnerami z mocy ustawy wspólno¶æ maj±tkowa. Do stosunków maj±tkowych miêdzy partnerami stosuje siê odpowiednio przepisy art. 31-54 kodeksu rodzinnego i opiekuñczego.
Art.6.
Partnerzy dziedzicz± po sobie jak ma³¿onkowie.
Art. 7.
1. Partner jest zobowi±zany do wspólnego sprawowania pieczy nad osob±, i maj±tkiem dziecka pozostaj±cego pod wy³±czn± w³adz± rodzicielsk± drugiego partnera.
2. W przypadku zagro¿enia zdrowia lub ¿ycia dziecka, o którym mowa w ust.1 partner nie posiadaj±cy w³adzy rodzicielskiej jest zobowi±zany dokonywaæ wszelkich czynno¶ci jakich wymaga dobro dziecka. O podjêtych czynno¶ciach powinien niezw³ocznie zawiadomiæ drugiego partnera.
3. Partner o którym mowa w ust. 2 ma prawo do reprezentacji dziecka, o którym mowa w ust. 1 w bie¿±cych sprawach ¿ycia codziennego w przypadku, gdy partner posiadaj±cy wy³±czn± w³adzê rodzicielsk± jest czasowo niezdolny do dokonywania czynno¶ci prawnych w imieniu dziecka.
4. S±d rodzinny mo¿e ograniczyæ prawa okre¶lone w ust. 3 je¿eli wymaga tego dobro dziecka.
5. Do ¶wiadczeñ alimentacyjnych stosuje siê przepisy art. 144 kodeksu rodzinnego i opiekuñczego.
Art.8.
1. Rejestrowany zwi±zek partnerski ustaje w chwili ¶mierci jednego z partnerów lub w chwili, która w orzeczeniu o uznaniu jednego partnera za zmar³ego zosta³a oznaczona jako chwila ¶mierci.
2. Je¿eli po uznaniu jednego z partnerów za zmar³ego drugi partner zawar³ nowy rejestrowany zwi±zek partnerski lub zwi±zek ma³¿eñski, zwi±zek ten nie jest niewa¿ny z tego powodu, ¿e partner uznany za zmar³ego ¿yje albo z tego powodu, ¿e jego ¶mieræ nast±pi³a w innej chwili ani¿eli oznaczona w orzeczeniu o uznaniu za zmar³ego. Przepisu tego nie stosuje siê je¿eli w chwili zawarcia nowego zwi±zku partnerskiego lub ma³¿eñskiego strony wiedzia³y, ¿e partner uznany za zmar³ego pozostaje przy ¿yciu.
Art.9.
1. Rejestrowany zwi±zek partnerski ulega rozwi±zaniu z chwil± up³ywu 6 miesiêcy od z³o¿enia przez partnerów przed kierownikiem urzêdu stanu cywilnego zgodnych o¶wiadczeñ o rozwi±zaniu rejestrowanego zwi±zku partnerskiego, pod warunkiem, ¿e ¿adne o¶wiadczenie nie zosta³o wycofane przed up³ywem tego terminu.
2. Je¶li w ci±gu 6 miesiêcy od dnia z³o¿enia przez partnera o¶wiadczenia, o którym mowa ust.1, drugi z partnerów nie z³o¿y zgodnego o¶wiadczenia lub z³o¿one wycofa, ka¿dy z partnerów mo¿e ¿±daæ rozwi±zania rejestrowanego zwi±zku partnerskiego przez s±d. Koszty postêpowania partnerzy ponosz± w równych czê¶ciach.
3. S±d rozwi±zuje rejestrowany zwi±zek partnerski je¿eli porozumienie miêdzy partnerami sta³o siê niemo¿liwe.
4. Rozwi±zanie rejestrowanego zwi±zku partnerskiego przez s±d ma skutki takie same jak rozwi±zanie ma³¿eñstwa przez rozwód bez orzekania o winie. Do korzystania ze wspólnego mieszkania, podzia³u maj±tku wspólnego lub zmiany nazwiska stosuje siê odpowiednio przepisy art. 58 - 2, 3 i art.
Art.10.
1. Podzia³ maj±tku wspólnego partnerów mo¿e byæ dokonany na mocy ustawy zawartej w formie aktu notarialnego.
2. Ka¿dy z partnerów mo¿e ¿±daæ przeprowadzenia podzia³u maj±tku przez s±d.
Art.11.
1. Je¿eli w wyniku rozwi±zania rejestrowanego zwi±zku partnerskiego sytuacja ¿yciowa jednego z partnerów uleg³a istotnemu pogorszeniu mo¿e on domagaæ siê od drugiego partnera, przez okres nie d³u¿szy ni¿ trzy lat od chwili rozwi±zania rejestrowanego zwi±zku partnerskiego, dostarczania ¶rodków niezbêdnych do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb, stosownie do mo¿liwo¶ci zarobkowych i maj±tkowych zobowi±zanego.
2. Obowi±zek o którym mowa w ust.1 wygasa w chwili zawarcia przez uprawnionego nowego rejestrowanego zwi±zku partnerskiego lub ma³¿eñstwa.
Art.12.
Partnerzy pozostaj±cy w rejestrowanym zwi±zku partnerskim maj± takie same prawa i obowi±zki jak ma³¿onkowie z zastrze¿eniem art.13, a w szczególno¶ci znajduj± wobec nich odpowiednie zastosowanie przepisy prawa podatkowego, prawa ubezpieczeniowego, w tym emerytur i rent oraz przepisy dotycz±ce ¶wiadczeñ socjalnych.
Art.13.
Partnerzy nie mog± wspólnie przysposobiæ innej osoby.
Art.14.
Przepisy o aktach stanu cywilnego dotycz±ce ma³¿eñstwa stosuje siê odpowiednio do rejestrowanego zwi±zku partnerskiego.
Art.15.
Ustawa wchodzi w ¿ycie po up³ywie trzech miesiêcy od dnia og³oszenia.
Data publikacji w portalu: 2005-09-15
¼ród³o: Biuro Senator Marii Szyszkowskiej
Podoba Ci siê artyku³? Mo¿esz go skomentowaæ, oceniæ lub umie¶ciæ link na swoich stronach:
Aktualna ocena:
/g³osów: 0
Zaloguj siê, aby zag³osowaæ!
Zobacz dzia³y:
CO2 | 2005-09-24 14:04 |
W art. 11 ust. 2 wkradl sie chyba blad. |
|
happyplus | 2011-08-03 06:51 |
Ale przeciez zwiazki partnerskie nie dotycza wylacznie gejow i lesbijek. Moga go zawrzec dwie osoby, ktorych nie laczy milosc, np. dwie starsze panie, ktore sie przyjaznia i chca na pozna starosc sie jakos zabezpieczyc finansowo, wspierac, itd; albo partnerzy biznesowi. Tylko, ze branzowe lobby spycha poza wszelki margines wszystkich innych ludzi, czego skutkiem bedzie to, ze np. wspomnianych dwoch biznesmenow zaraz kazdy uzna za gejow. |
|
Dopisywanie opini, tylko dla zarejestrowanych u¿ytkowniczek portalu
Zaloguj siê
Nie masz jeszcze konta? Zarejestruj siê!