Nie przed zachodem s³oñca - Johanna Sinisalo
Ocena:
/g³osów: 2
Zaloguj siê, aby oceniæ!
Mikael, bardzo przystojny, mieszkaj±cy w stolicy fotografik, zrywa krótkotrwa³y zwi±zek z Jorim, weterynarzem, próbuje zwi±zaæ siê z pracuj±cym w reklamie Martesem. Ten ostatni jest jednak zainteresowany g³ównym bohaterem na tyle tylko, na ile mo¿e Mikaela (z racji imienia i aparycji zwanego Anio³em) wykorzystaæ na gruncie zawodowym.
Rozwojowi zdarzeñ, z pozycji sto³ka barowego w ulubionej przez wszystkich tych mê¿czyzn Café Bongo, przygl±da siê zauroczony Mikaelem m³ody geek, Ecke. Dope³nieniem serialowego scenariusza jest postaæ Palomity, zniewolonej przez mê¿a emigrantki z Filipin, i równie¿ zafascynowanej Mikaelem s±siadki. Mamy zerwania i powroty, mi³osno-erotyczne podchody i sceny obojêtno¶ci, momenty humorystyczne i wzruszaj±ce, rado¶æ ¿ycia i ¶mieræ. „Nie przed zachodem s³oñca” nie jest jednak romansid³em ani literatur± obyczajow± przybli¿aj±c± polskim odbiorcom skandynawski raj tolerancji dla ¶wiatka LGBTQetc.
Emancypacja obyczajowa post±pi³a tam dalej, a powie¶æ Johanny Sinisalo ³±czy pytania o ludzk± i zwierzêc± seksualno¶æ z... fiñskimi opowie¶ciami ludowymi. Oto bowiem niewymienionym dot±d bohaterem „Nie przed zachodem s³oñca” jest troll, w koncepcji autorki zwierzê niezwykle rzadkie, ale realnie istniej±ce, sklasyfikowane metodami taksonomii jako felipithecus trollius. Daje to pretekst do stworzenia biblioteki zajmuj±cej siê tym w³a¶nie przedstawicielem zoologii fantastycznej. Niektóre z pozycji, z których cytaty znajdujemy w powie¶ci, s± prawdziwe (na przyk³ad „Zamieniec” Selmy Lagerlöf), inne zrêcznie wplecionymi w opowie¶æ apokryfami. Status tych lektur, podejmowanych przez Mikaela, chc±cego dowiedzieæ siê czego¶ wiêcej o zwierzêciu, którym postanowi³ siê zaopiekowaæ, nie musi byæ oczywisty dla polskiego czytelnika. Odwrotnie: nieznajomo¶æ klasyków fiñskiego folkloru mo¿e wzmagaæ atrakcyjno¶æ „Nie przed zachodem s³oñca”.
Powie¶æ rozpisana jest na g³osy poszczególnych bohaterów. Wielo¶æ punktów widzenia nie prowadzi ani do poznania rzekomej prawdy obiektywnej. Konfrontacje, nieprzebiegaj±ce miêdzy postaciami, a jedynie przedstawiane odbiorcy, obna¿aj± ma³o¶æ charakterów, mia³ko¶æ motywacji, ale te¿ szkicuj± ciekaw± mapê interakcji.
Akcja rozpoczyna siê, gdy – jak ju¿ wiemy – Mikael znajduje m³odego trolla i, wbrew administracyjnym zakazom, zabiera go do swego mieszkania. Fragmenty, w których stara siê, usi³uj±c nie budziæ podejrzeñ co do powodu stawiania takich pytañ, zasiêgn±æ informacji o trybie ¿ycia trolli, nale¿± do najzabawniejszych w ksi±¿ce. Wszelako ¿ycie w towarzystwie osobliwego zwierzêcia domowego jest katalizatorem wpierw perturbacji towarzyskich, potem wydarzeñ tragicznych.
Niedawno gor±c± dyskusjê w czê¶ci polskich mediów, i w ¶rodowiskach LGBTQ wzbudzi³a kolejna homofobiczna wypowied¼ przyrównuj±ca homoseksualizm do zoofilii. Mam oczywi¶cie na my¶li nies³awny obrazek w „Rzeczypospolitej”, sugeruj±cy, i¿ przyznanie parom jednop³ciowym praw do zawierania ma³¿eñstw poci±gnie za sob± prawne ukonstytuowanie zwi±zków miêdzygatunkowych. Nie bêdê siê wik³aæ w niuanse przekazu „z koz±” ani jego recepcji, ale miejmy t± sprawê w pamiêci, czytaj±c Sinisalo. Otó¿ gdy wycieñczony pocz±tkowo Pesik – bo takie, zainspirowane jedn± z lektur imiê otrzymuje troll – zdrowieje, Mikael zaczyna znajdowaæ w obcowaniu z nim przyjemno¶æ erotyczn± (uprzedzam: do obcowania sensu stricte seksualnego nie dochodzi!). Mimo brzemiennego w skutki epizodu fotografowania zwierzêcia w ludzkim ubraniu, g³ówny bohater nie ucz³owiecza swego podopiecznego, stara siê jedynie jako¶ zorganizowaæ jego bytowanie w mieszkaniu (a raczej apartamencie). Podziwia dziko¶æ trolla, poddawanie siê instynktom le¶nym, jego niezale¿no¶æ, i zachowania zdecydowanie nieodpowiednie dla futrzastej maskotki. Mê¿czyzna nabiera ponadto „zwierzêcej charyzmy”: afrodyzjakiem dla jego partnerów okazuje siê przenoszony na jego ubrania i skórê naturalny zapach Pesika, przez Martesa czy Joriego postrzegany jako znakomicie dobrana woda toaletowa.
Nie ma tu miejsca na wulgarn± dyskredytacjê homoseksualizmu kojarzonego ze zezwierzêceniem (jako seksualne rozpasanie) czy – jak w przyk³adzie z polskiego ogródka – zrównywanego z zoofili±. Przenikaj±ce powie¶æ powa¿ne pytanie o granice cz³owieczeñstwa ma bowiem charakter inkluzywny, od ludowej personifikacji zwierz±t (trolli, nied¼wiedzi, wilków) po skojarzenia z kwestiami poruszanymi w etyce Petera Singera czy – na p³aszczy¼nie beletrystyki – w „Pod skór±” Michela Fabera (przek³ad: Maciej ¦wierkocki, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2005). Wedle innej ¶cie¿ki interpretacyjnej, postaæ Pasika mo¿na odczytaæ jako „cieñ” Mikaela, spotkanie z dot±d wyciszonym g³osem jego natury, uciele¶nienie pragnieñ o ucieczce od prawide³ wspó³¿ycia spo³ecznego. Pamiêtajmy tak¿e o licznych ruchach organizuj±cych wspó³czesnych mê¿czyzn wokó³ idei odzyskiwania przywilejów, jakie ta p³eæ utraci³a na skutek emancypacji kobiet. Czy Mikael to gejowski odpowiednik ¯elaznego Jana, próbuj±cego siê sprawdziæ w starciu z si³ami przyrody? Zabawna jest scena, kiedy bohater dobiera strój odpowiedni do le¶nych wêdrówek, a którego elementy wcze¶niej s³u¿y³y tylko do wywierania odpowiedniego wra¿enia na partnerach. Takie fragmenty w powie¶ci Johany Sinisalo pozwalaj± odbieraæ j± jako pogodn± ba¶ñ, z pominiêciem w±tków kontrowersyjnych czy burz±cych psychiczny komfort cz³owieka – „pana stworzenia”. Przecie¿ trolle i tak nie istniej±...
Ramkin
Data publikacji w portalu: 2009-11-28
Tekst pochodzi z
LGBT-eki.
LGBT-eka - opisy, fragmenty i recenzje ksi±¿ek okre¶lanych mianem literatury LGBT. Biografie pisarek i pisarzy. Wydarzenia kulturalne ze ¶wiata LGBT.
Podoba Ci siê? Mo¿esz to skomentowaæ, oceniæ lub umie¶ciæ link na swoich stronach:
Absolut6na9 | 2009-11-29 09:40 |
£adne recenzje w tej LGBTce, a¿ chce siê czytaæ :) |
|
abs_ik | 2009-11-29 17:41 |
£adne i merytoryczne. W ogóle ciekawy blog. |
|
Arc-en-terre | 2009-11-30 11:26 |
Mi³o co¶ takiego przeczytaæ :)
Ale dobre chêci to nie wszystko - grunt, ¿e s± osoby, które chc± nam pomagaæ w tym co robimy i bardzo za to dziêkujemy (szczególnie Tobie abs_ik) :) |
|
Dopisywanie opinii, tylko dla zarejestrowanych u¿ytkowniczek portalu
Zaloguj siê
Nie masz jeszcze konta? Zarejestruj siê!