Gwa³t to gwa³t
Gwa³t to gwa³t i trzeba jasno powiedzieæ, ¿e to jest co¶, co mê¿czy¼ni robi± kobietom, a odwrotnie – nie. Albo niezmiernie, niezmiernie rzadko. Jasne, istniej± ku temu powody anatomiczne, fakt pozostaje jednak faktem.
Kobiety gwa³cono planowo i systematycznie na Ba³kanach, niedawno i blisko. Sporo wiemy o pladze gwa³tów w Afryce. I o znikaj±cych kobietach w Ameryce £aciñskiej. Porusza nas tragedia kobiet w Indiach. Szukamy przyczyn w kulturze albo w wojnach. S³usznie, bo widaæ, ¿e s± to warunki sprzyjaj±ce gwa³tom. Ale nadal – w sprzyjaj±cych warunkach to mê¿czy¼ni gwa³c± kobiety. Równie¿ w miejscach niedotkniêtych wojn±, gdzie gwa³t jest jednoznacznie potêpiany, prawo lepiej czy gorzej, ale dzia³a. Mo¿emy zrzucaæ to na biologiê, chocia¿ w gwa³cie wiêcej jest woli mocy ni¿ woli seksu. No ale to te¿ mo¿e byæ biologia. O kulturze jednak te¿ nie zapominajmy, o tej jej czê¶ci, która nazywamy patriarchatem.
Jeszcze raz powtórzê – gwa³t to co¶, co dotyka kobiet. Na ca³ym ¶wiecie. Pewno od pocz±tków historii. I nie tylko w warunkach nadzwyczajnych. I zdarza siê to codziennie, na ulicy, w lesie, w domu. W ma³¿eñskim ³ó¿ku. Tam te¿ i wcale nie tak rzadko, choæ niektórzy gotowi s± nazywaæ to „obowi±zkiem ma³¿eñskim”.
I kiedy ju¿ to wszystko zosta³o powiedziane, zastanówmy siê na rze¼b±, która wywo³a³a kontrowersje i reakcje. Kontrowersje medialne, reakcje rosyjskiej ambasady.
Jaki¶ czas temu student gdañskiej ASP w nocy w miejscu publicznym ustawi³ pomnik przedstawiaj±cy sowieckiego ¿o³nierza gwa³c±cego niemieck± kobietê. Tytu³ dzie³a nie pozostawia z³udzeñ – Komm Frau. Do pomys³u tego mo¿na mieæ wiele zastrze¿eñ – na przyk³ad ¿e jest to niepotrzebne epatowanie przemoc±. Poza tym zazwyczaj pomniki upamiêtniaj± bohaterów albo ofiary, nie stawiamy pomników katom. W tym wypadku napastnik jest wrêcz wa¿niejszy ni¿ jego ofiara. Ten artefakt przemawia bardziej przeciwko niemu ni¿ za ni±.
Z wszystkimi tymi oskar¿eniami mo¿na dyskutowaæ. Mo¿na powiedzieæ, ¿e sztuka ma prawo do niekonwencjonalnych ¶rodków, dobrze je¿eli jest interwencj±, która zmusza nas do my¶lenia. Gdyby m³ody twórca mia³ skoñczyæ w wiêzieniu, bêdê go broni³a, choæ nie potrafiê broniæ jego dzie³a.
Intencje by³y jasne – rze¼ba zosta³a ustawiona na tle czo³gu T-34, symbolu wyzwolenia Gdañska przez Armiê Czerwon±. Czy te¿, je¶li kto¶ woli, sowieckiej okupacji Polski po 1945. Przypomina, co temu wyzwoleniu lub zniewoleniu towarzyszy³o. Koniec wojny, pocz±tek PRL, stosunki z ZSRR to wci±¿ pole ideologicznych utarczek i powód do opowiadania sobie tej historii na nowo. Jakiej historii? Naszej, polskiej. Chocia¿ kobieca ofiara jest Niemk±. Polacy, Rosjanie, Niemcy... Oburzenie rosyjskiego ambasadora, który zarzuca twórcy zniewa¿anie pamiêci poleg³ych ¿o³nierzy. S±d, który zastanawia siê, czy nie oskar¿yæ go o nawo³ywanie do nienawi¶ci na tle ró¿nic narodowo¶ciowych. W internetowych dyskusjach pakt Ribbentrop-Mo³otow, Katyñ... Czyli narodowa historia, mêskie wojny, rozliczenia.
Coraz wyra¼niej widaæ kata, atakuj±cego, gwa³ciciela i przedstawiciela obcego narodu. Ju¿ prawie nie widaæ kobiety. Co tam kobieta, kobiety gwa³ci siê zawsze i wszêdzie.
Znam kilka zgwa³conych kobiet, ¿adnej nie zgwa³ci³ ¿o³nierz sowiecki. Gwa³ty i przemoc wobec kobiet s± zjawiskiem masowym. Czy ¿eby zaistnieæ, naprawdê musz± zostaæ w³±czone w stare nacjonalistyczne narracje?
M³odemu arty¶cie mogê powiedzieæ tyle, ¿e je¶li chce wzi±æ udzia³ w nacjonalistycznych uniesieniach i przepychankach – jego wola. Wola³abym jednak, ¿eby nie robi³ tego, pos³uguj±c siê cia³em zgwa³conej kobiety.
Kinga Dunin
Krytyka Polityczna
Data publikacji w portalu: 2013-10-28
Podoba Ci siê artyku³? Mo¿esz go skomentowaæ, oceniæ lub umie¶ciæ link na swoich stronach:
Aktualna ocena:
/g³osów:
Zaloguj siê, aby zag³osowaæ!
Zobacz dzia³y:
Dopisywanie opini, tylko dla zarejestrowanych u¿ytkowniczek portalu
Zaloguj siê
Nie masz jeszcze konta? Zarejestruj siê!